Philippe Lamberts was tien jaar co-voorzitter van de Europese Groene Partij. Hij is de architect van de Europese Green New Deal. Op 10 november trad hij af en in zijn afscheidsspeech maakte hij de balans op. Groene politiek is geen luxe artikel meer in Europa. De Europese verkiezingen in 2009 hebben laten zien dat Europeanen ons ook in crisistijd het vertrouwen willen geven.

Tijdens het voorzitterschap van Philippe Lamberts (sinds 2009 ook lid van het Europese Parlement voor het Belgische Ecolo) is de EGP onmiskenbaar gegroeid. Dat blijkt niet alleen uit het aantal Europarlementsleden, maar vooral ook uit de steeds hechtere samenwerking tussen Europese Groenen en de programmatische overeenstemming die met name door de inzet van Lamberts is bereikt in het kader van de Green New Deal. Philippe was bovendien een bijzonder inspirerende voorzitter. Dat bleek ook uit zijn  afscheidsspeech die je hier in zijn geheel kunt lezen.

Geheel in de geest van zijn eerdere bijdragen gaf Philippe de delegaties van de Europese Groenen ook een beeld mee van het Europese politieke krachtenveld van dit moment en van de belangrijkste succesfactoren voor de versterking van onze positie.

De partijen die nu de Europese politiek domineren, de Europese Volkspartij (met het CDA), de Sociaal-democraten (met de PvdA) en de Liberalen (met zowel D66 als de VVD) bieden in hun beperkte realisme te weinig perspectief op een oplosssing van de crisis. Ze houden vast aan het huidige economische model van groei enerzijds en de noodzaak van bezuinigingen anderzijds. Sociale ongelijkheid blijft bestaan, de ecologische voetfadruk wordt bepaald niet kleiner. Radicaal rechts jaagt de mensen angst aan en trekt zich terug op eigen-volk-eerst posities. Radicaal links hoopt dat het systeem instort, maar biedt onvlodoende alternatief. Het groene alternatief, de hervorming van de economie in een meer duurzame en rechtvaardige richting, krijgt in Europa echter nog onvoldoende steun.

Vijf succesfactoren kunnen daar verandering in brengen:

1. Blijf georiënteerd op wat er in de maatschappij gebeurt. Een introverte partij verliest.

2. We moeten de omslag maken van marginale klokkenluiders over het milieu naar maatschappijhervormers met volwaardige oplossingen. We moeten als eerste een lange termijn visie hebben die rekening houdt met de fundamentele oorzaken van de crisis. Daarnaast zijn praktische en geloofwaardige oplossingen voor de korte termijn onmisbaar. De Green New Deal is een kader voor zowel de korte termijn oplossingen als de meer fundamentele veranderingen, de paradigma-shift die noodzakelijk is.

3. Vervolgens moeten we natuurlijk ook wel de wil tonen om iets te veranderen en laten zien dat het ook mogelijk is. Dit vereist de durf om ook risico's te nemen met maatregelen die op felle tegenreacties zullen rekenen (zoals bij de belastinghervorming).

4. We moeten ons realiseren dat we de maatschappij niet alleen kunnen hervormen. Allianties met allerlei maatschappelijke groepen zijn noodzamelijk: van de milieubeweging tot de vakbeweging en het midden- en kleinbedrijf.

5. Eenheid in verscheidenheid is een laatste voorwaarde voor succes. We kunnen alleen winnen als we verenigd optreden, maar die eenheid kan alleen bereikt worden als we recht doen aan verschillen in toon en taal passend bij alle groepen die nodig zijn om onze doelen te bereiken.

In het spectrum van de Europese politiek moeten de Groenen zowel radicaal als realistisch zijn. En blijven hopen op een betere toekomst.