Christian Engström, lid van het Europarlement voor de Zweedse Piratenpartij gaf in Amsterdam zijn visie op digitale burgerrechten. Dat zijn volgens hem op de eerste plaats reeds bestaande mensenrechten zoals de uitingsvrijheid en de privacy. Maar juist deze rechten worden voor de internetgebruiker wel erg gemakkelijk op zij geschoven door het voorschrijven van filters, en het opvragen en bewaren van persoonlijke gegevens. Onze eerste taak is het volgens Engström de politici er aan te herinneren dat ze de mensenrechten die ze in het algemeen wel onderschrijven ook moeten toepassen op het internet.

Ruim honderd mensen toonden belangstelling voor de bijeenkomst die GroenLinks op maandag 22 februari in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam had belegd over een Internet Bill of Rights. Christian Engström was onze speciale gast. Hij werkt in het Europarlement samen met de Groenen en is omgekeerd voor de Groenen de internet-expert.

Zijn Piratenpartij, opgericht in 2006, noemt Engström een 'focus-partij'. Hij vergeleek de partij met de Groenen in de jaren zeventig. De opkomst van de Groenen was te danken aan mensen die voorzagen dat het milieu bijzondere aandacht nodig had. Andere partijen waren daar in die tijd nog tamelijk blind voor. Op dit moment hebben andere partijen in de ogen van Engström te weinig aandacht voor de enorme revolutie die er gaande is vanwege de inzet van ICT en het gebruik van het internet, vooral door de jongere generatie. De politieke aspecten van het internet, de keuzes die moeten worden gemaakt zijn niet in goede handen bij de oude politieke partijen. De meeste partijen laten ook te veel de oren hangen naar de hun bekende lobbygroepen van grote mediabedrijven. Wat dat betreft vindt hij bij de Groene fractie wel gehoor.

Het belangrijkste punt waarmee de piratenpartij, na magere resultaten in eigen land, bij de Europese verkiezingen van vorig jaar doorbrak, is het vrij uitwisselen van muziek en beeld via internet. Het huidige copyright en de hardnekkige pogingen van de media-industrie om dit koste wat kost te handhaven zit de inmiddels ontstane praktijk van file-sharing in de weg. Het radicaal afschaffen van het copyright, zoals vanuit de zaal werd bepleit door Dick Pels, ziet Engström niet zitten. Daar zal te weinig draagvlak voor gevonden kunnen worden. De piraten bepleiten wel een hervorming die inhoudt

  • dat uitwisseling van informatie voor persoonlijk, niet commerciëel  gebruik vrij is,
  • een veel kortere geldingsduur van het copyright (nu 70 jaar na de dood van een rechthebbende)
  • ruime, maar heldere criteria voor 'fair use' (bijvoorbeeld in het onderwijs)
  • een verbod op DRM technologie die het het afspelen van muziek ernstig belemmert

De vraag hoe de entertainment industrie dan zijn geld moet verdienen wilde Christian eigenlijk niet beantwoorden. Hij merkte wel op dat de artiesten zelf allerlei andere mogelijkheden gekregen hebben met het internet om zich te profileren en hun producten aan de man te brengen. De industrie moet volgens de wetten van de vrije ondernemingsgewijze productie z'n weg naar het geld zelf zien te vinden. Daar moeten politici niet verantwoordelijk voor worden gesteld. Op dit punt kreeg hij veel bijval vanuit de zaal. Sommigen vonden het onderwerp copyright dan ook helemaal niet interessant en achterhaald. Of, zoals Maurice Wessling van de Consumentenbond het uitdrukte: we hebben geen nieuwe wetten nodig om oude 'business models' overeind te houden. De huidige industrie is alleen maar uit op behoud van rechten. Maar de wereld is veranderd. We hebben een industrie nodig die ons een nieuw aanbod doet, dat beter past bij deze tijd.

Tot slot. Engström deed een oproep voor actie, die ook werd ondersteund door de vertegenwoordigers van de Nederlandse organisatie Bits of Freedom. Axel Arnbak (BoF): "De internet community heeft een stem nodig om zijn belangen te behartigen." En dat is hard nodig want de aanslagen op de vrijheid van de internetgebruiker volgen elkaar snel op. Een Bill of Rights is een goed idee, al was het alleen maar om politici er aan te herinneren dat grondrechten ook moeten gelden op het internet. Maar een actieve belangenbehartiging is daarnaast absoluut onmisbaar.

Meer over deze debatavond is te vinden op de site van de fractie

De NRC publiceerde donderdag 25 februari een interview met Engström